Jakie jest nastawienie społeczeństwa do euro w Bułgarii?

„Alpha Research”: Prawie połowa Bułgarów i 69% przedsiębiorstw popiera wprowadzenie euro

Ogólnokrajowe badanie reprezentatywne wykazało stabilizację poparcia dla przystąpienia Bułgarii do strefy euro. Wśród obywateli stosunek ten wynosi 49,2% do 45,8% (wzrost o 3 punkty procentowe w porównaniu z majem), a wśród przedsiębiorców utrzymuje się stale wysoki poziom pozytywnego nastawienia (69% do 30%). Ogólna ocena obu grup docelowych wskazuje, że przyjęcie euro od 1 stycznia 2026 r. przez Bułgarię będzie sukcesem naszego kraju w integracji europejskiej. 43% ogółu społeczeństwa i 62% przedstawicieli biznesu podziela tę opinię.

W dniach 8-22 lipca agencja Alfa Research przeprowadziła trzecie z rzędu badanie w ramach kompleksowego monitoringu nastrojów społecznych w związku z przystąpieniem naszego kraju do strefy euro. Zleceniodawcą było Ministerstwo Finansów. Badanie przeprowadzono w domach 1200 osób powyżej 16 roku życia, metodą bezpośredniego, standaryzowanego wywiadu z wykorzystaniem tabletów. Osobno przebadano 500 właścicieli lub przedstawicieli kadry zarządzającej przedsiębiorstw, odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji dotyczących rozwoju firmy.

Główne obawy obywateli Bułgarii nadal koncentrują się na krótkoterminowych skutkach, bezpośrednio po (a teraz – nawet przed) wprowadzeniem euro. Chociaż niektóre obawy osłabły w ostatnim miesiącu, ocena konsekwencji w najbliższej przyszłości nadal jest na minusie (47% opinii negatywnych do 39% pozytywnych). Jeśli chodzi o skutki długoterminowe, zarówno obywatele, jak i firmy mają optymistyczne oczekiwania, a szczególnie silnie wyrażają je przedsiębiorcy (65% do 22%).

Wśród konkretnych oczekiwanych pozytywnych aspektów przeważają poglądy pragmatyczne i racjonalne – wygoda w podróżowaniu i płaceniu za granicą (59%), ułatwienie handlu z innymi krajami europejskimi, wzrost bezpieczeństwa finansowego i stabilności kraju, wzmocnienie przynależności europejskiej i zapobieganie przechodzeniu do innej strefy wpływów (wszystkie 25–30%). Te bardziej racjonalne oceny, pozbawione wygórowanych oczekiwań i populizmu, wynikają w dużej mierze z profilu społecznego zwolenników euro – osób z wyższym wykształceniem, zatrudnionych w nowoczesnych branżach, profesjonalistów, z dużych miast, dobrze zorientowanych w realnych procesach gospodarczych.

Najbardziej niepokojącym trendem odnotowanym w badaniu jest znaczny wzrost liczby osób obawiających się spekulacji i sztucznych podwyżek cen – 71%, co stanowi znacznie wyższy odsetek osób negatywnie nastawionych do euro. Oznacza to, że obawy te objęły szerokie grupy społeczne. W związku z tym istnieje ryzyko erozji nastrojów społecznych w przypadku podwyżek cen pod koniec roku i w ciągu pierwszych sześciu miesięcy następnego roku.

Praktyki: specyfika dla obywateli i przedsiębiorstw

Chociaż podwójne wyświetlanie cen w lewach i euro zostało wprowadzone na szeroką skalę stosunkowo niedawno, większość Bułgarów już się z nim zetknęła. 90% widziało podwójne wyświetlanie cen w sklepach spożywczych, 38-40% na wyciągach bankowych i u operatorów komórkowych, 36% – w sklepach odzieżowych i obuwniczych. Pierwsze spotkania logicznie rodzą sprzeczne oceny, ponieważ przyzwyczajenie się do nowej waluty wymaga czasu. W tym sensie bardzo ważne jest, aby podwójne wyświetlanie cen rozpoczęło się jak najwcześniej. Obecnie samooceny ludzi dzielą się na dwie niemal równe części – 34% twierdzi, że ułatwia im to życie, zaczynają się do tego przyzwyczajać. 36% przyznaje, że podwójne wyświetlanie cen raczej ich dezorientuje – najczęściej zgłaszają, że wprowadza ich w błąd niższa cena, która jest w euro.

Zarówno obywatele, jak i firmy preferują wymianę lewa w oddziałach banków. Odsetek obywateli wybierających tę metodę wzrósł do 71% i jest niemal taki sam jak w przypadku firm (76%). Oczywiście kampania banków na rzecz bezprowizyjnego wpłacania lewa przyniosła efekty. Urzędy pocztowe wymienia około 6% respondentów, głównie z małych miejscowości. Obserwuje się znaczny spadek w kantorach wymiany (z 12% w maju do 5% w lipcu), ale dla osób z wyższymi saldami (w tym dla niektórych firm) pozostają one drugą preferencją.

Praktyki biznesowe: potencjał wpływania na ogólną sytuację gospodarczą

Trzecia fala badania obejmowała serię nowych pytań dotyczących metod płatności stosowanych przez przedsiębiorstwa, prognozowanych zmian kosztów pracy i innych czynników, które mogą mieć wpływ na wskaźniki gospodarcze i finansowe kraju.

Postawy wobec rosnących kosztów pracy:

Łącznie ponad jedna czwarta kadry zarządzającej firm uważa, że w nadchodzących miesiącach lub bezpośrednio po wprowadzeniu euro konieczne będzie podniesienie wynagrodzeń pracowników: o 7% – w ciągu jednego lub dwóch miesięcy i o kolejne 20% – bezpośrednio po wprowadzeniu euro. Jeśli te przewidywania się sprawdzą, wpłyną one również na ceny i inflację.

Metody płatności dla pracowników i dostawców:

Zapytani o szacunkowe dane dotyczące tego, jaki procent wypłat na rzecz pracowników przedsiębiorstw jest dokonywany przelewem bankowym, a jaki w gotówce , firmy logicznie wskazały różne wskaźniki, ale sumaryczny wynik średni przedstawia się następująco: 68,5% – przelewem bankowym; 31,5% – gotówką.
Biorąc pod uwagę, że w tego typu badaniach odpowiedzi przesuwają się w stronę „społecznie pożądanego”, deklarowanych 32% płatności gotówkowych nie należy ignorować – będą one miały wpływ zarówno na kwoty do wymiany walut, jak i potencjalną proinflacyjną „presję” na rynku.
W płatnościach z dostawcami korzystniejszy jest stosunek między przelewami bankowymi a gotówką – 77% – przelewem bankowym; 23% – gotówką. Również w tym przypadku druga metoda ma nadal znaczący udział, zwłaszcza biorąc pod uwagę większe kwoty.

Oceny biznesowe – gotowość instytucji do podjęcia działań przygotowawczych do wprowadzenia euro

Pozytywnym wyjątkiem od permanentnego kryzysu zaufania instytucjonalnego w Bułgarii są oceny przedsiębiorstw dotyczące zdolności instytucji państwowych i prywatnych do radzenia sobie z przygotowaniami do wprowadzenia euro :

BNB nadal jest instytucją cieszącą się największym zaufaniem wśród przedsiębiorstw i jest uznawany za lidera w tym procesie. 91% jest przekonanych, że odniesie sukces.
88-procentowe pozytywne opinie na temat banków komercyjnych stanowią bardzo ważny warunek płynnego przejścia, biorąc pod uwagę bliską współpracę przedsiębiorstw z tymi bankami.
Wysoki poziom zaufania obserwujemy także w stosunku do Ministerstwa Finansów (70% jest przekonanych, że sobie poradzi, 22% ma wątpliwości) i Krajowej Agencji Skarbowej (66% do 22%).
Opinie na temat gotowości gmin są bardziej spolaryzowane (43% : 37%) i odzwierciedlają ocenę potencjału i kompetencji gmin o różnej wielkości.
Jedynymi dwiema instytucjami, które otrzymały negatywne oceny od przedsiębiorców, są KPC (30% wierzy w ich zdolność do radzenia sobie, 54% – nie) oraz KPC (34% : 56%). Biorąc pod uwagę zwiększone uprawnienia i obowiązki KPC i KPC, oceny te stanowią dla nich poważny sygnał.

Świadomość: pozytywne zmiany i nowe wyzwania

Samoocena – Badanie wykazało gwałtowny wzrost samooceny obywateli dotyczącej poziomu świadomości wprowadzenia euro – z 39% w maju do 50,5% w lipcu. Odsetek osób świadomych przewyższa odsetek osób nieświadomych (50,5% do 46,3%). Wśród przedsiębiorców świadomość i aktywne poszukiwania są nadal znacznie wyższe niż wśród ogółu społeczeństwa (82,6%).

Przejrzystość procesu – W lipcu badanie obejmowało również wskaźnik przydatności uzyskanych informacji. 23,6% obywateli i 45% przedsiębiorstw deklaruje, że jest teraz znacznie bardziej świadomych procesu wprowadzania euro, 41,8% z pierwszej grupy i 33% z drugiej – „jest nieco bardziej świadomych”. Od 21 do 29% respondentów przyznaje, że nadal nie potrafi się w nim dobrze odnaleźć.

Dotychczasowy sukces kampanii polega na tym, że dotarła ona do masowego odbiorcy, klasy średniej. Ważnym zadaniem w nadchodzących miesiącach jest znalezienie odpowiednich kanałów, języka i podejścia, aby dotrzeć do grup wrażliwych i tych, którzy nie poszukują aktywnie informacji – osób starszych, osób z niskim wykształceniem, mieszkających w odległych miejscowościach, studentów (w wieku 16-18 lat), którzy generalnie nie interesują się polityką i pozostają na uboczu procesu.

Głównymi kanałami, za pośrednictwem których kampania informacyjna dotarła do obywateli, były: telewizja (72%), strony internetowe (30%), media społecznościowe (21%) oraz broszury i ulotki (7%). Tylko 18% respondentów nie natknęło się nigdzie na informacje o euro.

Co już wiemy, a czego jeszcze nie wiemy na temat działań zmierzających do przyjęcia euro?

W związku z rozwojem kampanii informacyjnej i zbliżającą się datą przyjęcia euro, Alpha Research umieściła w badaniu kilka podstawowych pytań „testowych”, mających na celu sprawdzenie rzeczywistej znajomości przez obywateli zagadnień praktycznych, które bezpośrednio ich dotyczą:

Data przyjęcia euro – choć jeszcze dwa miesiące temu istniały rozbieżne opinie na ten temat, dziś 91% obywateli wie, że euro zostanie wprowadzone od 1 stycznia 2026 r. Niewielki odsetek, 3%, wskazuje na inną datę.
Kurs wymiany lewa na euro – to jeden z tematów, który stał się powodem intensywnych spekulacji i, co za tym idzie, obaw. W tym przypadku kampania informacyjna przyniosła zdecydowanie pozytywny skutek. Dwie trzecie (67%) wskazało, że wymiana zostanie przeprowadzona po kursie BNB (1,95583), co stanowi wzrost o 14 punktów procentowych w porównaniu z majem (53%).
Gdzie w przyszłości będzie można wymienić lewy na euro? – 60% poprawnie wskazuje BNB, kolejne 5% – w kantorach. Jednak co dziesiąty uważa, że tych środków nie będzie można nigdzie wymienić, ponieważ upłynął termin ich przedawnienia.
Jak długo będzie można bezpłatnie wymieniać lewa w bankach i urzędach pocztowych? – nadal istnieją sprzeczne informacje. 34% obywateli i 48% przedsiębiorców prawidłowo podaje „sześć miesięcy”, ale co piąta osoba z obu grup podaje 12 miesięcy, a co trzecia osoba i co piąta osoba z przedsiębiorstw nie wie.
Okres podwójnego obiegu lewów i euro – to pytanie, na które odpowiedzi są najbardziej „czerwone” . Tylko 19% obywateli i 32,8% firm jest odpowiednio poinformowanych, że okres ten potrwa dokładnie miesiąc. Dwa razy więcej (37%-38% w obu grupach) uważa, że potrwa on sześć miesięcy. 17% wskazuje na inne okresy, a co czwarty ankietowany obywatel nie wie. Zdecydowanie potrzebna jest bardziej aktywna i zrozumiała kampania w tym zakresie.

Źródło: https://www.vesti.bg/bulgaria/kakvi-sa-obshtestvenite-naglasi-za-evroto-v-bylgariia-6235879